१९
स्थित्वा तस्मिन्वनचरवधूभुक्तकुञ्जे मुहूर्तं तोयोत्सर्गद्रुततरगतिस्तत्परं वर्त्म तीर्णः ।
रेवां द्रक्ष्यस्युपलविषमे विन्ध्यपादे विशीर्णां भक्तिच्छेदैरिव विरचितां भूतिमङ्गे गजस्य ॥
वल्लभदेवः अश्वमुखादीनां वनेचराणां कान्ताभिः सेवितगहने तत्राद्रौ क्षणं स्थित्वा तदनन्तरं वर्त्म मार्गमवतीर्णस्त्वं रेवां नर्मदामालोकयिष्यसि । कीदृशीम् । उपलविषमे विन्ध्याद्रेः पादेऽधोभागे विशीर्णां विक्षिप्ताम् । अतश्च भक्तिच्छेदविच्छित्तिविभागैर्दत्तां गजवपुषि भूतिं सुधामिवेत्युपमा । तोयोत्सर्गेण जलत्यागेन द्रुततरा चतुरा गतिर्यस्येति वर्त्मतरणे कारणम् । वनचरशब्दे न सप्तम्या अलुक् । बाहुलकात् ॥
पदच्छेदः
स्थित्वास्थित्वा (√स्था + क्त्वा)
तस्मिन्तद् (७.१)
वनचरवधूभुक्तकुञ्जेवनचर–वधू–भुक्त (√भुज् + क्त)–कुञ्ज (७.१)
मुहूर्तंमुहूर्त (२.१)
तोयोत्सर्गद्रुततरगतिस्तोय–उत्सर्ग–द्रुततर–गति (१.१)
तत्परंतद्–पर (२.१)
वर्त्मवर्त्मन् (२.१)
तीर्णःतीर्ण (√तृ + क्त, १.१)
रेवांरेवा (२.१)
द्रक्ष्यस्युपलविषमेद्रक्ष्यसि (√दृश् लृट् म.पु. )–उपल–विषम (७.१)
विन्ध्यपादेविन्ध्य–पाद (७.१)
विशीर्णांविशीर्ण (√वि-शृ + क्त, २.१)
भक्तिच्छेदैर्भक्तिच्छेद (३.३)
इवइव (अव्ययः)
विरचितांविरचित (√वि-रचय् + क्त, २.१)
भूतिम्भूति (२.१)
अङ्गेअङ्ग (७.१)
गजस्यगज (६.१)
छन्दः मन्दाक्रान्ता [१७: मभनततगग]
छन्दोविश्लेषणम्
१२३४५६७८९१०१११२१३१४१५१६१७
स्थि त्वा त स्मिन्वनचरव धू भुक्त कु ञ्जेमु हू र्तं
तो यो त्स र्गद्रुततरग ति स्तत्प रं वर्त्म ती र्णः
रे वां द्र क्ष्यस्युपलविष मे विन्ध्य पा देवि शी र्णां
भ क्ति च्छे दैरिवविरचि तां भूति म ङ्गेग जस्य
मभनततगग
Please update Chrome!

Your chrome browser is running an old version, due to which SanskritSahitya.org is unable to load properly.

Please update your Chrome browser and then reinstall the app by visiting the website on Chrome.